Het Boerenwiel is, zoals alle andere waaien of wielen, ontstaan bij een vroegere dijkdoorbraak, in dit geval van Schielands Hoge Zeedijk. Het wiel is thans als vijver opgenomen in het plantsoen tussen de dijk en de P.C. Hooftstraat. Ongeveer op deze plaats lag vroeger de Alphensche Sluis en eindigde de Alpher Wetering.
Ook ten oosten van Gouda liggen enkele wielen, zoals die bij de Cronjéstraat en bij het Baden Powellplantsoen. Een historische naam van deze wielen is niet bekend.
Het woord wiel (waal, weel) is afkomstig van een indogermaanse stam, die draaien betekent. Een wiel ontstaat inderdaad door een kolkende beweging van het bij een dijkdoorbraak landinwaarts stromende water.