Mallegatsluis

De Mallegatsluis verbindt de Hollandsche IJssel in het zuiden, met de Gouwe in het noorden via de Turfsingel, een van de singels die rondom de stad liggen.

Deze sluis is in de loop der eeuwen diverse malen verplaatst en vernieuwd.

Mallegatsluis rond 1900

Op deze foto uit ca. 1900 is ook nog de dubbele ophaalbrug te zien

Mallegatsluis anno 2012 gezien in de richting van de haven.

Mallegatsluis anno 2012 gezien in de richting van de haven.

Mallegatsluis anno 2012 gezien in de richting van de IJssel

Mallegatsluis anno 2012 gezien in de richting van de IJssel

Waar de tegenwoordige sluis ligt, lag al in 1398 een schutsluis, maar die mocht niet, of alleen met speciale toestemming van het stadsbestuur, worden gebruikt.
Het was nl. de bedoeling dat de schippers door de Havensluis of ook wel IJsselhavensluis genaamd, een honderd meter naar het oosten gelegen, de stad door voeren.
Ook al was het een veel langere route naar de Gouwe. Maar dat bracht, mede door de lange tijd die daar voor genomen moest worden, opbrengsten voor de winkels en bedrijven.
Deze route moest verplicht genomen worden als van respectievelijk Amsterdam/Oostzee en Dordrecht/Antwerpen gevaren werd. Een andere (binnenlandse) noord-zuid vaarweg is heel lange tijd tegen gehouden en heeft zelfs nog tot enige schermutselingen geleid bij de rivier de Rotte.

Mallegatsluis9W

Ongeveer 50 meter ten westen van de huidige sluis werd in 1576 op bevel van prins Willem van Oranje een nieuwe en grotere sluis gebouwd.
Deze was groot genoeg om oorlogsschepen door te laten. Deze sluis, de Statensluis werd afgebroken in 1765, terwijl op de huidige plaats alweer een nieuwe was aangelegd. Ook deze mocht van de Stad nog steeds niet gebruikt worden door civiele schepen, maar alleen door oorlogschepen die voor de Havensluis te groot waren.

Mallegatsluis 1844

De Rotterdamse Poort (links) en de Mallegatsluis 1844.

Later kregen grotere vrachtschepen wel het recht van de Mallegatsluis gebruik te maken, maar dan moesten ze eerst drie dagen voor de stad aan wal hebben gelegen. Ook moest een consent tegen betaling op het stadhuis worden opgehaald. In latere tijd is deze politiek niet meer vol te houden geweest en mocht door de Mallegatsluis geschut worden.

Toelichtingspaneel bij de sluis

De Mallegatsluis is tot het in gebruik nemen van de Julianasluis in 1936 een van de drukste sluizen van Nederland geweest. Thans wordt de sluis vrijwel alleen nog gebruikt door pleziervaart en voor schepen die in het Binnenhavenmuseum liggen.

Mallegatsluis7BW

De Mallegatsluis in 2012 vanaf de Hollandsche IJssel. Op de achtergrond molen de Roode Leeuw.

Mallegatsluis6WDeze foto, genomen vanaf de toren van de Gouwekerk, laat duidelijk de verbinding zien tussen de Hollandsche IJssel en de Turfsingel (Museumhaven). Op de voorgrond is de Barbaratoren zichtbaar.

Een mallegat is een water waar wel in maar niet door gevaren kan worden. In dit geval was dit ten gevolge van een stedelijk voorschrift. Middel-nederlands: mallen = tijd verbeuzelen.

Historische afbeeldingen: Streekarchief Midden Holland

Actuele foto’s: Nico J. Boerboom

Terug naar het actuele sluizenmenu