Jan Kattenbrug

De Jan Kattenbrug was een ijzeren draaibrug die tot 1959 de verbinding vormde van de Kattensingel met het Bolwerk.

Deze brug dateerde uit 1871 en werd afgebroken bij de nieuwe aanleg van het Bolwerk in 1958/1959. De brug was namelijk overbodig geworden. Hierover later in dit artikel meer.

Jan Kattenbrug2

De foto uit 1915 toont de Jan Kattenbrug met op de achtergrond de blekerij “De Drie Notenboomen” aan de Kattensingel. Op deze kwetsbare brug met houten brugdek, mocht slechts stapvoets worden gereden.

Jan Kattenbrug2AFoto uit rond 1900 van de gevel van de blekerij “De Drie Notenboomen”, links is nog een stukje van de brug zichtbaar.

Jan Kattenbrug

Bouw van de Jan Kattenbrug in 1870. De man met de hoge hoed (links op de foto) is de gemeentebouwmeester de heer L.Burgersdijk.

Historische foto’s: Fotocollectie Streekarchief Midden-Holland

De brug werd genoemd naar de bleker Jan Katte(n), een huis- en grondeigenaar aan deze singel in de 16de eeuw.

De brug was na de 2e wereldoorlog (1940-1945) zo in verval geraakt, dat het gedeelte voor de doorvaart in 1950 door een zgn. Baileybrug, een militaire hulpbrug, moest worden vervangen.

Jan Kattenbrug6

Op deze foto die naar schatting dateert uit 1952/1953 zien wij de Jan Kattenbrug met aangebouwd de tijdelijke hefbrug. Op de achtergrond de bebouwing van de Lage Gouwe en daarvoor zijn de eerste werkzaamheden t.b.v. de ombouw van het Bolwerk tot verkeersplein zichtbaar.

Fotokaart beschikbaargesteld door Rik van Dam, Burg. Martens-singel 115, Gouda

Jan Kattenbrug6A

Een detail uit de foto. Links “De drie Notenboomen”

Van de heer Henk Sijl ontving ik onderstaande foto. Als 3 jarige jongen staat hij hier bij één van de heftorens van de tijdelijke Jan Kattenbrug.

Jan Kattenbrug7Het is leuk om op deze plek iets over de ontwikkeling van het Bolwerk te vertellen.

Het Bolwerk is oorspronkelijk een eilandje dat in vroeger jaren onderdeel was van de verdedigingswerken voor de Potterspoort.

Jan Kattenbrug5

Op deze prachtige aquarel waarschijnlijk uit 1860 van D.J. van Vreumingen, zien wij rechts de Jan Kattenbrug, links de hoge Regentessebrug en daartussen de Potterspoort.

(Foto eigendom Fonds Restauratie Lutherse kerk)

Dit eiland was en is nog steeds een knooppunt van wegen en was jarenlang alleen bereikbaar via 3 bruggen, te weten: De Rabatbrug, de Pottersbrug en de Jan Kattenbrug. Ook vormde dit eiland een knooppunt in de waterwegen, te weten: de Nieuwe Gouwe (naar Gouwe en Julianasluizen), de Kattensingelgracht (vaarweg richting Reeuwijkse plassen), de Turfsingelgracht (richting Mallegatsluis naar de Hollandse IJssel)

bolwerk 8

Op deze heel bijzondere KLM luchtfoto uit vermoedelijk 1939/1940 hebben wij een schitterend overzicht van het oude Bolwerk. Duidelijk is hier nog het Bolwerk (eiland) te zien, verbonden door de 3 bruggen. Rechtsonder de Jan Kattenbrug (draaibrug) tussen de Kattensingel en het Bolwerk, links daarnaast de oude Pottersbrug tussen Lage Gouwe en Bolwerk en links van het eiland, net zichtbaar achter de gashouder, de oude Rabatbrug (draaibrug) tussen de Wachtelstraat en het Bolwerk. Iets hoger op de foto is de oude Wachterbrug (draaibrug) tussen Wachtelstraat en het Jaagpad zichtbaar. Deze draaibrug is rond 1941 vervangen door een ophaalbrug. Daarom moet deze KLM foto zijn genomen vóór 1941.

Deze foto is beschikbaargesteld door Rik van Dam, Burg. Martens-singel 115, Gouda

bolwerk 8A

Op dit detail is nogeens duidelijk het door bruggen verbonden eiland (Bolwerk) zichtbaar

Onderstaande schets is een onderdeel van een krantenartikel uit de Goudsche Courant van zaterdag 7 augustus 1954 waarin D.L. de Jong, samen met de heer Van Tast (schuilnaam), zich buigt over vraagstukken betreffede het Bolwerk.

In 1954 was onderstaand de situatie aan het Bolwerk:

Links van het midden ziet u de Jan Kattenbrug. (een draaibrug).

De heer Van Tast komt met het creatieve voorstel om de 3 bruggen te vervangen door één hefbrug waarop een groot verkeersplein ligt (dus een rotonde met 4 op en afritten. Onder de brug dan uiteraard ook een soort verkeersplein voor vaartuigen.

Dit voorstel is het niet geworden.

Jan Kattenbrug3

Uiteindelijk is besloten om de Jan Kattenbrug te slopen, het water tussen de Kattensingel en het Bolwerk te dempen net als het water tussen Nieuwe Gouwe O.Z. en het Bolwerk. Hiermede was het Bolwerk dus geen eiland meer.

Vervolgens werd in het verlengde van de Nieuwe Gouwe O.Z. een nieuwe (bascule) Pottersbrug gebouwd die het Bolwerk (via een slinger; Potterspoort) verbond met de Hoge Gouwe. Vervolgens werd er ook een nieuwe Rabatbrug (ook een basculebrug) gelegd tussen het Bolwerk en de Wachtelstraat.

Al met al ontstond in 1959 dus de navolgende situatie.

Jan Kattenbrug4

Terug naar het historische bruggenmenu