Dit sluisje is gelegen in de Breevaart aan het einde van de Oostboezemkade en Burgvlietkade vlak achter de voormalige huishoudschool aan het Jan van Renesseplein. Via een smal bruggetje vormt het voor fietsers en voetgangers een verbinding tussen de Wethouder Venteweg en de Bodegraafse Straatweg.
Foto’s: augustus 2009; Duidelijk te zien hoe slecht de sluis er toen bij lag.
Vanuit hetzelfde standpunt een jaar later: juli 2010
De sluis is in 1604 in opdracht van de stad Gouda gebouwd ten einde een betere verbinding over het water te verkrijgen met het in het achterland gelegen Reeuwijk en Sluipwijk.
De naam dubbel(d) komt voort uit de situatie die redelijk uniek was en nog steeds is. Vanaf de sluis loopt parallel aan de Breevaart, slechts door de smalle Oostlangekade gescheiden, de Molenvliet. De Breevaart vormt de verbinding met Reeuwijk Brug en de Molenvliet vormde een vaarverbinding, achter de Wethouder Venteweg en langs de Platteweg via de plas Elfhoven, met Sluipwijk. In de sluis kon dus geschut worden op de Molenvliet en/of de Breevaart. Vandaar de naam dubbel of dubbeld verlaat. In de recentere tijdsperiode is het Molenvliet in onbruik geraakt, wellicht mede vanwege de ontstane vaarverbinding tussen de Breevaart en de plas Elfhoven nabij De Groene Ree. In 1972 werd het Dubbel(d) Verlaat een enkel verlaat.
Een heel mooie situatieschets van de sluis, de waterwegen en de plaatsen van de molens:
Op onderstaande foto heel duidelijk te zien. Links de Breevaart en rechts de Molenvliet.
Ten westen van het sluisje staat nog een restant van de in 1608 gebouwde molen van de polder Reeuwijk. Deze zogenaamde molenstomp is heden ten dage nog bewoond. Deze molen was van oorsprong een watermolen. Met de bouw van het gemaal is de molen in 1925 afgebroken. De machinist van het gemaal heeft nog jaren gewoond in de molenstomp. Aan de Oostboezemkade heeft een uit 1604 daterende Sluipwijkse watermolen gestaan, die in 1898 buiten gebruik werd gesteld. Na de bouw in 1934 en ingebruikname van het bijbehorende elektrische gemaal van de polder Reeuwijk zijn de tot woning omgebouwde onderstukken van de molens nog vele jaren blijven staan. De Sluipwijkse molen is in 1984 zonder toestemming van de Gemeente Gouda gesloopt. In haar nadagen was de molen in bezit genomen door krakers.
De molenstomp van de Reeuwijkse molen is nog steeds bewoond. Links is het gemaal te zien dat destijds de functie van de molen overnam.
De Sluipwijkse molen hier nog in volle glorie
Van dit type sluis zijn er in heel Nederland slechts drie bewaard gebleven, waarbij de onderhavige de kleinste is van dit drietal.
Het Reeuwijkse Verlaat met dienstwoning in 1904
In 2009/2010 is het Reeuwijckse Verlaat prachtig gerestaureerd en is de tweede sluisdeur weer aangebracht. Vanaf nu is het dus weer een Dubbel(d) Verlaat!
Op deze foto zijn al heel duidelijk de plaatsen zichtbaar waar de twee deuren moeten gaan komen.
De sluis is eigenlijk geheel opnieuw opgetrokken. Alleen de vloer van de sluis bleek nog in goede staat te verkeren.
Wat is deze sluis toch bijzonder en weer prachtig.
Historische foto’s: Streekarchief Midden Holland
Actuele foto’s: Nico J. Boerboom